تاثیر دستکاری فعالیت سیستم دهلیزی بر حافظه فضایی دیداری کودکان بیش فعال دارای نقص توجه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رفتار حرکتی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران ‏

2 دانشیار گروه رفتار حرکتی، دانشکده علوم ورزشی و تندرستی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

هدف:
اختلال بیش فعالی-نقص توجه یک اختلال مزمن و شایع در کودکان است. این اختلال با سطح فعالیت نامناسب، رفتارهای کنترل نشده و نقص در حافظه کاری توصیف می ‏شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر دستکاری فعالیت سیستم دهلیزی بر حافظه فضایی دیداری کودکان بیش فعال -نقص توجه انجام گرفت.
روش بررسی:
شرکت کنندگان پژوهش حاضر 24 کودک بیش فعال – نقص توجه بودند که پس از تکمیل پرسشنامه کانرز معلمان،  مصاحبه بالینی با والدین و بر اساس ملاک های ورود به مطالعه برای شرکت در این تحقیق انتخاب شدند. کودکان در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. ابزار پژوهش حاضر نرم افزار کرسی بلک (CBT) برای سنجش متغیر حافظه فضایی دیداری بود. همچنین برای گروه آزمایش 10 جلسه تمرینات چرخشی، تعادلی و ترکیبی منتخب جهت افزایش فعالیت سیستم دهلیزی در نظر گرفته شد. شرکت کنندگان درجلسه پیش آزمون و پس آزمون قرار گرفتند و نتایج آنها ثبت گردید. داده های پژوهش توسط نرم افزار  SPSS نسخه 21 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته ‏ها:
 نتایج پژوهش حاضر نشان داد که بین نمرات گروه‏ ها در متغیر حافظه فضایی دیداری در مرحله پیش آزمون تفاوت معنی داری وجود ندارد (0/05>p). نتایج تحلیل واریانس با اندازه ‏های تکراری نشان داد اثر اصلی مراحل ارزیابی (پیش آزمون، پس آزمون) معنادار است (0/05<p). همچنین اثر اصلی گروه (4/93=(21/ 1)F) معنادار شد. مقایسه میانگین ‏ها نشان داد آزمودنی‏های گروه آزمایش نمره حافظه فضایی دیداری بهتری نسبت به گروه کنترل داشتند. اثر تعاملی گروه × مراحل ارزیابی نیز معنادار است. نتایج آزمون تعقیبی بونفرونی نشان داد میانگین نمره حافظه فضایی دیداری گروه آزمایش در مرحله پس آزمون بهتر از گروه کنترل بود.
نتیجه گیری: 
افزایش فعالیت سیستم دهلیزی با استفاده از تمرینات حرکتی طراحی شده باعث بهبود حافظه فضایی دیداری کودکان بیش فعال- نقص توجه می شود. بنابراین آموزش مبتنی بر افزایش فعالیت سیستم دهلیزی می تواند برای بهبود حافظه فضایی دیداری این کودکان مفید واقع شود.

کلیدواژه‌ها


  1. Epstein JN, Loren RE. Changes in the definition of ADHD in DSM-5: subtle but important. Neuropsychiatry 2013; 3(5):455-458.
  2. Hautmann C, Rothenberger A, Döpfner M. Daily symptom profiles of children with ADHD treated with modified-release methylphenidate: An observational study. J Atten Disord 2017; 21(2):120-128.
  3. Karalunas SL, Geurts HM, Konrad K, Bender S, et al. Reaction time variability in ADHD and autism spectrum disorders: Measurement and mechanisms of a proposed trans-diagnostic phenotype. J Child Psychol Psychiatry 2014; 55(6): 685-710.
  4. Kentros CG, Agnihotri NT, Streater S, Hawkins RD, et al. Increased attention to spatial context increases both place field stability and spatial memory. Neuron 2004; 42(2): 283-295.
  5. Scholtens S, Diamantopoulou S, Tillman CM, Rydell AM. Effects of symptoms of ADHD, ODD, and cognitive functioning on social acceptance and the positive illusory bias in children. J Atten Disord 2012; 16(8): 685-896.
  6. Westerberg H, Hirvikoski T, Forssberg H, Klingberg T. Visuo-spatial working memory span: a sensitive measure of cognitive deficits in children with ADHD. Child Neuropsychol 2004; 10(3): 155-161.
  7. Bigelow RT, Agrawal Y. Vestibular involvement in cognition: visuospatial ability, attention, executive function, and memory. J Vestib Res 2015; 25(2): 73-89.
  8. Finke K, Bublak P, Zihl J. Visual spatial and visual pattern working memory: Neuropsychological evidence for a differential role of left and right dorsal visual brain. Neuropsychologia 2006; 44(4): 649-661.
  9. Mawjee K, Woltering S, Lai N, Gotlieb H, et al. Working memory training in ADHD: controlling for engagement, motivation, and expectancy of improvement (pilot study). J Atten Disord 2017; 21(11): 956-968.
  10. Kinomura S, Larsson J, Gulyas B, Roland PE. Activation by attention of the human reticular formation and thalamic intralaminar nuclei. Science 1996; 271(5248):  512-515.
  11. Rajagopalan A, Jinu KV, Sailesh KS, Mishra S, et al. Understanding the links between vestibular and limbic systems regulating emotions. J Nat Sci Biol Med 2017; 8(1): 11-15.
  12. Smith PF. Vestibular–hippocampal interactions. Hippocampus 1997; 7(5): 465-471.
  13. Smith PF, Brandt T, Strupp M, Darlington CL, Zheng Y. Balance before reason in rats and humans. Ann N Y Acad Sci 2009; 1164(1): 127-133.
  14. Dieterich M, Brandt T. Functional brain imaging of peripheral and central vestibular disorders. Brain 2008; 131(10): 2538-2552.
  15. Hanes DA, McCollum G. Cognitive-vestibular interactions: a review of patient difficulties and possible mechanisms. J Vestib Res 2006; 16(3): 75-91.
  16. Smith PF, Horii A, Russell N, Bilkey DK, et al. The effects of vestibular lesions on hippocampal function in rats. Prog Neurobiol 2005; 75(6): 391-405.
  17. Indovina I, Maffei V, Bosco G, Zago M, et al. Representation of visual gravitational motion in the human vestibular cortex. Science 2005; 308(5720): 416-419.
  18. Smith PF. The vestibular system and cognition. Curr Opin Neurol 2017;30(1):84-89.
  19. Clark DL, Arnold LE, Crowl L, Bozzolo H, et al. Vestibular Stimulation for ADHD: randomized controlled trial of Comprehensive Motion Apparatus. J Atten Disord 2008; 11(5): 599-611.
  20. Niklasson M, Niklasson I, Norlander T. Sensorimotor therapy: using stereotypic movements and vestibular stimulation to increase sensorimotor proficiency of children with attentional and motor difficulties. Percept Mot Skills 2009; 108(3): 643-669.
  21. Davis AS, Pass LA, Finch WH, Dean RS, Woodcock RW. The canonical relationship between sensory-motor functioning and cognitive processing in children with attention-deficit/hyperactivity disorder. Arch Clin Neuropsychol 2009; 24(3): 273-286.
  22. Schiff ND, Pulver M. Does vestibular stimulation activate thalamocortical mechanisms that reintegrate impaired cortical regions?. Proc. R. Soc. Lond. B1999; 266(1417): 421-423.
  23. Ghuman JK, Ghuman HS. ADHD in Preschool Children: Assessment and Treatment, Oxford university press 2014; 251- 257. 
  24. Konicarova J, Bob P, Raboch J. Balance deficits and ADHD symptoms in medication-naïve school-aged boys. Neuropsychiatr Dis Treat 2014;15(10):85-88.
  25. Sadock BJ, Sadock VA. Synopsis of psychiatry, Behavioral Sciences/Clinical sychiatry. Rafie H, Sobhanian K. Tehran: Arjmand press 2003; 342-368.
  26. Conners CK, Erhardt D, Sparrow EP. Conners' adult ADHD rating scales (CAARS): technical manual. North Tonawanda, NY: Multi-Health Systems; 1999.1-10.
  27. Shahim S, yousefi F, shaheyan. Normalization and psychometric properties of conners grading scale teacher form. JEDUS 2007 14(1):1-26. [Persian]
  28. Claessen MH, Van Der Ham IJ, Van Zandvoort MJ. Computerization of the standard Corsi block-tapping task affects its underlying cognitive concepts: a pilot study. Appl Neuropsychol Adult 2015; 22(3) :180-188.
  29. Fischer MH. Probing spatial working memory with the Corsi blocks task. Brain Cogn 2001; 45(2): 143-154.
  30. Kessels RP, Van Zandvoort  MJ, Postma A, Kappelle LJ, et al. The Corsi block-tapping task: standardization and normative data. Appl Neuropsychol Child 2000; 7(4): 252-258.
  31. Barnett R, Maruff P, Vance A. An investigation of visuospatial memory impairment in children with attention deficit hyperactivity disorder (ADHD), combined type. Psychol Med 2005; 35(10): 1433-1443.
  32. Brandt T, Schautzer F, Hamilton DA, Brüning R, et al. Vestibular loss causes hippocampal atrophy and impaired spatial memory in humans. Brain 2005; 128(11): 2732-2741.
  33. Moghadam SF, Haghgoo HA, Pishyareh E, Bakhshi E, et al. Vestibular therapy improved motor planning, attention, and balance in children with attention deficit hyperactivity disorders: a randomized controlled trial. Phys Med Rehabil Res 2018; 3(2): 1-6.
  34. Barrantes FJ, Borroni V, Vallés S. Neuronal nicotinic acetylcholine receptor–cholesterol crosstalk in Alzheimer’s disease. FEBS letters 2010;584(9):1856-1863.
  35. Salamati A, Hosseini SA, Haghgou H. Effectiveness of vestibular stimulation on visual attention in children with attention deficit hyperactivity disorder. J Rehabil 2014; 15(3): 18-25.
  36. Smith PF, Darlington CL, Zheng Y. Move it or lose it--is stimulation of the vestibular system necessary for normal spatial memory? Hippocampus 2010; 20(1): 36-43.
  37. Guidetti G, Guidetti R, Manfredi M, Manfredi M. Vestibular pathology and spatial working memory. Acta Otorhinolaryngol Ital 2020; 40(1): 72-78.
  38. Dieterich M, Brandt T. Functional brain imaging of peripheral and central vestibular disorders. Brain 2008; 131(10): 2538-2552.
  39. Ratey JJ, Loehr JE. The positive impact of physical activity on cognition during adulthood: a review of underlying mechanisms, evidence and recommendations. Rev Neurosci 2011; 22(2): 171-185.
  40. Bigelow RT, Agrawal Y. Vestibular involvement in cognition: Visuospatial ability, attention, executive function, and memory. J Vestib Res 2015; 25(2): 73-89. 
  41. Lotfi Y, Rezazadeh N, Moossavi A, Haghgoo HA, et al. Preliminary evidence of improved cognitive performance following vestibular rehabilitation in children with combined ADHD (cADHD) and concurrent vestibular impairment. Auris Nasus Larynx 2017; 44(6): 700-707.