تاثیر مداخلات کاردرمانی و تحریک الکتریکی مغز بر عملکرد حافظه دیداری- فضایی در مردان بزرگسال دارای ‏اسکیزوفرنی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد گروه کاردرمانی، دانشکده توانبخشی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، تهران، ایران

2 استادیار گروه کاردرمانی، دانشکده توانبخشی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، تهران، ایران

3 استادیار گروه روانشناسی سلامت، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، تهران، ایران

4 استادیار گروه روانپزشکی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، تهران، ایران

5 استادیار گروه آمار زیستی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، تهران، ایران

چکیده

هدف:
اسکیزوفرنی یکی از ناتوان کننده ترین اختلالات روان شناختی و یکی از شایع ترین سایکوزها (Psychosis) می باشد. سطح عملکرد این بیماران می تواند تحت تاثیر اختلالات شناختی و به خصوص حافظه دیداری- فضایی قرار گیرد. توانبخشی شناختی می تواند به بهبود عملکردهای شناختی کمک کند. همچنین به نظر می رسد تحریک الکتریکی مغز (Transcranial Direct Current Stimulation; TDCS) نیز می تواند حافظه فعال این بیماران را افزایش دهد. در این مطالعه قصد داریم به بررسی اثر کاردرمانی به همراه TDCS بر عملکرد حافظه دیداری- فضایی و یادگیری دیداری در این گروه از بیماران بپردازیم.
روش بررسی:
پژوهش حاضر از نوع مطالعه مداخله ای به صورت کارآزمایی بالینی با طرح پیش آزمون- پس آزمون دو گروهی و دو سو کور می باشد. در این پژوهش 24 نفر به روش نمونه گیری غیر احتمالی در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی به دو گروه مداخله و کنترل تقسیم شدند. مداخله به صورت 12 جلسة 20 دقیقه ای برگزار شد. الکترود آند در منطقة F3 یا همان DLPFC چپ و الکترود کاتد روی منطقة سوپرا اوربیتال (Supra Orbital) سمت مقابل قرار داده شد. تمام شرکت کنندگان هر جلسه 3 تمرین شناختی  مربوط به حافظه دیداری - فضایی انجام دادند و همچنین به مدت 30 دقیقه خدمات کاردرمانی روانی- اجتماعی دریافت کردند. عملکرد حافظه دیداری – فضایی  بیماران به  وسیله دو آزمون حافظه شناسایی فضایی (Spatial Recognition Memory; SRM) و یادگیری وابسته زوجی (Paired Associate Learning; PAL)، مورد ارزیابی قرار گرفت.
یافته ها:
نتایج مطالعه نشان داد که استفاده از تحریک الکتریکی مغز به همراه تمرینات شناختی و خدمات کاردرمانی می تواند باعث افزایش معنادار (0/05>p) عملکرد حافظه دیداری- فضایی و همچنین یادگیری دیداری شود. نتایج SRM (p=0/004) بعد از مداخله بین دو گروه تفاوت معنادار داشت. نتایج تست PAL (p=0/01) نیز بعد از مداخله معنادار شد.
نتیجه گیری:
در این مطالعه مشخص شد که در صورت همراهی تحریک الکتریکی با تمرینات شناختی و کاردرمانی، می توان در مدت کوتاهی عملکرد حافظه دیداری- فضایی و یادگیری دیداری را تقویت نمود.

کلیدواژه‌ها


  1. American Psychiatric Association, Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition, American Psychiatric Publishing, Washington, DC, 2013: 99-105.
  2. Gold JM. Cognitive deficits as treatment targets in schizophrenia. Schizophr Res 2004; 72(1): 21-28.
  3. Green MF. What are the functional consequences of neurocognitive deficits in schizophrenia? Am J Psychiatry 1996; 153(3): 321.
  4. Keefe RS, Eesley CE, Poe MP. Defining a cognitive function decrement in schizophrenia. Biol Psychiatry 2005; 57(6): 688-691.
  5. Hoff AL, Svetina C, Shields G, Stewart J, DeLisi LE. Ten year longitudinal study of neuropsychological functioning subsequent to a first episode of schizophrenia. Schizophrenia res 2005; 78(1): 27-34.
  6. Addington J AD. Neurocognitive and social functioning in schizophrenia. Schizophrenia bull 1999; 25(1): 173.
  7. Rogers RD, Moeller FG, Swann AC, Clark L. Recent research on impulsivity in individuals with drug use and mental health disorders: implications for alcoholism. Alcoholism: Clinical and Experimental Research 2010; 34(8): 1319-1333.
  8. Goldberg TE, Weinberger DR, Berman KF, Pliskin NH, Podd MH. Further evidence for dementia of the prefrontal type in schizophrenia?: A controlled study of teaching the Wisconsin Card Sorting Test. Arch Gen Psychiatry 1987; 44(11): 1008-1014.
  9. Baumann O, Skilleter AJ, Mattingley JB. Short-term memory maintenance of object locations during active navigation: which working memory subsystem is essential? PloS one 2011; 6(5): e19707.
  10. Prime SL, Vesia M, Crawford JD. Cortical mechanisms for trans-saccadic memory and integration of multiple object features. Philosophical transactions of the Royal Society of London Series B, Biological sciences 2011; 366(1564): 540-553.
  11. Matza LS, Buchanan R, Purdon S, Brewster-Jordan J, et al. Measuring Changes in Functional Status Among Patients With Schizophrenia: The Link With Cognitive Impairment. Schizophrenia Bull 2006; 32(4): 666-678.
  12. Friston KJ. The disconnection hypothesis. Schizophrenia res 1998; 30(2): 115-125.
  13. Stephan KE, Baldeweg T, Friston KJ. Synaptic plasticity and dysconnection in schizophrenia. Biological psychiatry 2006; 59(10): 929-939.
  14. Hasan A, Nitsche MA, Herrmann M, Schneider-Axmann T, et al. Impaired long-term depression in schizophrenia: a cathodal TDCS pilot study. Brain Stimul 2012; 5(4): 475-483.
  15. Hasan A, Misewitsch K, Nitsche MA, Gruber O, et al. Impaired motor cortex responses in non-psychotic first-degree relatives of schizophrenia patients: a cathodal TDCS pilot study. Brain Stimul 2013; 6(5): 821-829.
  16. Hasan A, Bergener T, Nitsche MA, Strube W, et al. Impairments of motor-cortex responses to unilateral and bilateral direct current stimulation in schizophrenia. Front Psychiatry 2013; 4: 121.
  17. Bikson M, Grossman P, Thomas C, Zannou AL, et al. Safety of Transcranial Direct Current Stimulation: Evidence Based Update 2016 Brain Stimul 2016; 9(5): 641-661. 
  18. Nitsche MA, Paulus W. Excitability changes induced in the human motor cortex by weak transcranial direct current stimulation. J Physiol 2000; 527(Pt 3): 633.
  19. Stagg CJ, Lin RL, Mezue M, Segerdahl A , et al. Widespread Modulation of Cerebral Perfusion Induced during and after Transcranial Direct Current Stimulation Applied to the Left Dorsolateral Prefrontal Cortex. J Neurosci 2013; 33(28): 11425-11431.
  20. Keeser D, Meindl T, Bor J, Palm U, et al. Prefrontal transcranial direct current stimulation changes connectivity of resting-state networks during fMRI. J Neurosci 2011; 31(43): 15284-15293.
  21. Brunelin J MM, Gassab L, Haesebaert F, Gaha L, et al. Examining transcranial direct-current stimulation (TDCS) as a treatment for hallucinations in schizophrenia. Am J Psychiatry 2012; 169(7): 719-724.
  22. Bose A, Shivakumar V, Agarwal SM, Kalmady SV, et al. Efficacy of fronto-temporal transcranial direct current stimulation for refractory auditory verbal hallucinations in schizophrenia: A randomized, double-blind, sham-controlled study. Schizophrenia Res 2018; 195: 475-480.
  23. Wykes T, Reeder C, Corner J, Williams C, et al. The effects of neurocognitive remediation on executive processing in patients with schizophrenia. Schizophrenia bull 1999; 25(2): 291-307.
  24. Bell M, Bryson G, Greig T, Corcoran C, et al. Neurocognitive enhancement therapy with work therapy: effects on neuropsychological test performance. Arch Gen Psychiatry 2001; 58(8): 763-768.
  25. Krabbendam L, Aleman A. Cognitive rehabilitation in schizophrenia: a quantitative analysis of controlled studies. Psychopharmacology 2003; 169(3-4): 376-382.
  26. Seyedian M, Falah M, Nouroizian M, Nejat S, et al. Validity of the Farsi version of mini-mental state examination.Journal of Medical Council of IRI. 2008;25(4): 408-414
  27. McLaren ME, Nissim NR, Woods AJ. The effects of medication use in transcranial direct current stimulation: A brief review. Brain stimul 2018; 11(1): 52-58.
  28. Lezak MD, Howieson DB, Loring DW, Hannay HJ, et al. Neuropsychological Assessment fifth ed.New York: Oxford University Press; 2012.
  29. eclipseTM C. Test Administration Guide. [Manual version 300: [Available from: Web: wwwcantabcom. 2006.
  30. Galetto V, Sacco K. Neuroplastic changes induced by cognitive rehabilitation in traumatic brain injury: a review. Neurorehabil Neural Repair 2017; 31(9): 800-813.
  31. Eack SM, Hogarty GE, Cho RY, Prasad KMR, et al. Neuroprotective Effects of Cognitive Enhancement Therapy Against Gray Matter Loss in Early Schizophrenia: Results From a 2-Year Randomized Controlled Trial. Archives of general psychiatry 2010; 67(7): 674-682.
  32. Subramaniam K, Luks Tracy L, Fisher M, Simpson Gregory V, et al. Computerized Cognitive Training Restores Neural Activity within the Reality Monitoring Network in Schizophrenia. Neuron 2012; 73(4): 842-853.
  33. Dale CL, Brown EG, Fisher M, Herman AB, et al. Auditory Cortical Plasticity Drives Training-Induced Cognitive Changes in Schizophrenia. Schizophr Bull 2015; 42(1): 220-228.
  34. Bruce E. Wexler, Margot Anderson, Robert K, et al. Preliminary Evidence of Improved Verbal Working Memory Performance and Normalization of Task-Related Frontal Lobe Activation in Schizophrenia Following Cognitive Exercises. Am J Psychiatry 2000; 157(10): 1694-1707.
  35. Samani MM, Agboada D, Jamil A, Kuo M, et al. Cathodal Transcranial Direct Current Stimulation over the Primary Motor Cortex Induces Nonlinear Neuroplasticity with Modulations of Intensity and Duration. Brain Stimul 2019; 12(2): 405.
  36. Arul-Anandam AP, Loo C, Sachdev P.Transcranial direct current stimulation-what is the evidence for its efficacy and safety? F1000 Med Rep 2009; 1.
  37. Nitsche MA, Cohen LG, Wassermann EM, Priori A, et al. Transcranial direct current stimulation: state of the art 2008. Brain stimul 2008; 1(3): 206-223.
  38. Hoy, E Bailey NWA, Sara L Fitzgerald, Paul B. The effect of transcranial Direct Current Stimulation on gamma activity and working memory in schizophrenia. Psychiatry res 2015; 228(2): 191-196.
  39. Shimada T, Ohori M, Inagaki Y, Shimooka Y, et al. A multicenter, randomized controlled trial of individualized occupational therapy for patients with schizophrenia in Japan. PloS one 2018; 13(4): e0193869.
  40. Vercammen A, Rushby JA, Loo C, Short B, et al. Transcranial direct current stimulation influences probabilistic association learning in schizophrenia. Schizophrenia res 2011; 131(1): 198-205.
  41. Papazova I, Strube W, Becker B, Henning B, et al. Improving working memory in schizophrenia: Effects of 1 mA and 2 mA transcranial direct current stimulation to the left DLPFC. Schizophr Res 2018; 202: 203-209.
  42. Gomes JS, Trevizol AP, Ducos DV, Gadelha A, et al. Effects of transcranial direct current stimulation on working memory and negative symptoms in schizophrenia: a phase II randomized sham-controlled trial. Schizophrenia res Cogn. 2018; 12: 20-28.
  43. Smith RC, Boules S, Mattiuz S, Youssef M, et al. Effects of transcranial direct current stimulation (TDCS) on cognition, symptoms, and smoking in schizophrenia: a randomized controlled study. Schizophrenia res 2015; 168(1): 260-266.
  44. Bulubas L, Goerigk S, Gomes JS, Brem A-K, et al. Cognitive outcomes after TDCS in schizophrenia patients with prominent negative symptoms: Results from the placebo-controlled STARTS trial. Schizophrenia Res 2021; 235: 44-51.
  45. Ballesteros S, Voelcker-Rehage,Claudia, Bherer, Louis. Editorial: Cognitive and Brain Plasticity Induced by Physical Exercise, Cognitive Training, Video Games, and Combined Interventions. Front Hum Neurosci 2018; 12: 169.
  46. Brunelin J, Mondino M, Gassab L, Haesebaert F, et al. Examining transcranial direct-current stimulation (TDCS) as a treatment for hallucinations in schizophrenia. Am J Psychiatry 2012; 169(7): 719-724.
  47. Chi RP, Fregni F, Snyder AW. Visual memory improved by non-invasive brain stimulation. Brain Res 2010; 1353: 168-175.
  48. Boggio PS, Ferrucci R, Mameli F, Martins D, et al. Prolonged visual memory enhancement after direct current stimulation in Alzheimer's disease. Brain Stimulation: Basic, Translational, and Clinical Research in Neuromodulation 2012; 5(3): 223-230.